'झाले बहु होतील बहु परि या सम हा' अशा एकमेवाद्वितीय पुरषोत्तमाचा आज स्मृतिदिन. कथा, एकपात्री, नाटक, व्यक्तीचित्रण, प्रवासवर्णन आणि चिंतनपर ललीत अशा सर्व प्रांतात लीलया मुशाफिरी करणाऱ्या या मराठी सारस्वताच्या रत्नजडित स्तंभाने जे एकमेव दालन सुशोभित केले नाही ते म्हणजे कादंबरी. कुणी जिज्ञासू रसिक या विवेचनातील उणीव म्हणून 'कविता' या प्रकाराकडे बोट दाखवून त्याची 'समिक्षा' करु धजेल. पण थांबा! पुलंनी कविता देखील केल्या आणि आपल्या समिक्षात्मक काव्याविष्काराला, केवळ पुलंचं देऊ शकतात असे नाव दिले - 'काहीच्या काही कविता' आणि त्यांचा समावेश केला 'उरलं सुरलं' मध्ये!
मला अत्यंत आवडलेल्या पुलंच्या काहीच्या काही कविता नमुन्यादाखल पहा...
अतिशय मार्मिक 'त्रिवेणी'चे दोन नमुने...
१. पक्षनिष्ठा
पंचवीस मार्क कमी पडून नापास
झालेले चिरंजीव तिर्थरूपांना म्हणाले,
'मी पहिल्यापासूनच मार्क्सविरोधी गटात आहे.'
२. हल्ली
हल्ली पुर्वीसारखे माझा
चेहरा टवटवीत दाखवणारे
आरसे मिळेनासे झाले आहेत.
एक प्रसंगोत्पात 'चारोळी'!
थँक्यू
निळ्या तळ्याच्या काठावरचा बगळा
एका अपुर-या चित्राला मदत करायला
काळ्या ढगाच्या दिशेने उडाला...
मी त्या बगळ्याल्या 'थँक्यू' म्हणालो.
एक विचक्षण निरिक्षण
प्रश्न
आताशा बुडणा-या सुर्याला
'बराय उद्या भेटू'
असे म्हणाला की तो मला म्हणतो,
'कशावरून?
मधल्या रात्रीची
तुला अजूनही इतकी खात्री आहे?
'सुर्य आता म्हातारा झालाय.'
आणि एक पुणेरी आत्मचिंतन, छंद: मुक्त, स्वर: उपरोध
मी राहतो पुण्यात
मी राहतो पुण्यात
म्हणजे विद्वत्तेच्या 'ठाण्या'त.
इथल्या मंडईचे देखील विद्यापिठ आहे.
आणि विद्यपीठाची मंडई झाली आहे.
बोलणे आ इथला धर्म आहे
आणि ऎकणे हा दानधर्म आहे.
म्हणून वक्ते उपदेश करतात
आणि स्रोते उपकार करतात.
उपचारांना मात्रा जागा नाही.
पुलंच्या प्रथम स्मृतिदिनी त्यांच्या स्नेह्यांनी टिळक स्मारकमध्ये आयोजित कार्यक्रमाच्या शिर्षकाहून अधिक समर्पक शब्द मला या पोस्टच्या समारोपासाठी सुचू शकत नाहीत...
'तुझिया जातीचा मिळो आम्हा कुणी...'
पुलोत्तमास सलाम!
कोणत्याही टिप्पण्‍या नाहीत:
टिप्पणी पोस्ट करा