व्यत्यास...!

संध्याकाळच्या वेळी गावात पोहचलेल्या प्रवाशाने रात्री त्या गावातच मुक्काम करायचे ठरवले. आसपास वास्तव्यास चांगली जागा मिळते का याचा शोध घेत तो एका विश्रामगृहापाशी आला. मालकाशी चौकशी करून त्याने निर्णय घेण्यापूर्वी खोली बघण्याची इच्छा दाखवली आणि अनामत म्हणून काउंटरवर २००० रुपयांची नोट ठेवली.

पाहुणा खोली बघायला वर गेल्याबरोबर मालकाने ती नोट उचलली आणि बाजूच्या किराणा दुकानात जावून आपली २००० रुपयांची उधारी भागवली. किराणा दुकानदार ती नोट घेऊन तात्काळ घाऊक विक्रेत्याकडे गेला आणि त्याने आपली उधारी भागवली. घाऊक मालाच्या व्यापाऱ्याने ताबडतोब आपल्या मुलाला ते पैसे कर्जाच्या हप्त्यापोटी पतपेढीत भरायला पाठवले. पण २००० रुपये हातात पडल्याबरोबर मुलाला आपली विश्रामगृहाची उधारी आठवली आणि तो धावतच त्याच विश्रामगृहाच्या मालकापाशी पोहचला आणि तीच २००० रुपयाची नोट पुन्हा त्याच काउंटरवर पुन्हा एकदा विसावली.

प्रवासी मालकापाशी परतला आणि विश्रामगृहातील कुठलीही खोली आपल्या मनास आली नाही असे सांगून, एव्हाना अर्ध्या गावाचा प्रवास करून आलेली आपली २००० रुपयाची नोट उचलून चालता झाला.

तात्पर्य: कुणालाही प्रत्यक्षात काहीही लाभ झाला नाही पण अर्थव्यवस्थेला चालना मिळाली आणि उधार की जिंदगी चालू राहिली.

---------------------------------------------------------------------

काही खुलासे:

१. प्रस्तुत लेखकाने १६ मे २०२० रोजी लिहिलेल्या 'वर्तुळ' या लेखामध्ये  ज्या वर्तुळाकार अर्थव्यवस्थेचा (Circular Economy) उल्लेख केला होता त्याचे हे उदाहरण नव्हे! त्या लेखामधील बुद्धाच्या कथेचा या गोष्टीशी सुतराम संबध नाही आणि लावायचा झालाच तर तो आहे - व्यत्यास!

२. सुमारे १० वर्षांपूर्वी इन्टरनेटवर खूपच लोकप्रिय झालेल्या '१०० डॉलर बिल' या गंमतकोड्याचा हा मुक्ताविष्कार आहे. सदर कोडे आणि त्यातील कूटप्रश्न हे दोन्ही 'अर्थ'हीन तथा 'अनर्थ'कारी असल्याचा निर्वाळा अर्थतज्ञ देतात.

३. याच्या मूळ लेखकाच्या हेतूची कल्पना नाही पण प्रस्तुत लेखकाचा उद्देश हा केवळ मनोरंजन एवढाच आहे. तसेच सदर लेख संपूर्णपणे अराजकीय असून त्यात विनाकारण सांप्रत घटनांचे संदर्भ शोधू नये ही विनंती!