मंगळवार, २२ नोव्हेंबर, २०२२

‘उपयोग ...?’


विंदांच्या जन्मशताब्दीचे औचित्य साधून २४ ऑगस्ट २०१७ ते २३ ऑगस्ट २०१८ या वर्षात,  विंदांची 'रोज एक कविता' असा उपक्रम राबवितांना मला फक्त १०० च कविता सादर करता आल्या. उर्वरित २६५ कवितांपैकी, ही हृदयात घर करून बसलेली कविता आज काळ-वेळ न बघता कोंब फुटावा तशी उफाळून वर आली असावी...!

कवितेच्या बाबतीत, 'केल्याने होत आहे रे...'  हे समर्थवचन जसे गैरलागू तसेच, सोंग किंवा आव आणून करण्याचीही ती गोष्ट नव्हे. निखळ प्रचिती, प्रच्छन्न उपरती आणि प्राणांतिक अनुभूती या शिवाय कविता साधणे (आणि लाभणे!) अशक्य. आज अशाच काही प्रत्ययांमुळे ही 'मना'च्या कोपऱ्यात दडी मारून बसलेली कविता ठसठसलीं असावी.

असो. विंदांच्या अगदी साध्या शब्दातल्या या निखळ 'प्रापंचिक' अभिव्यक्तीच्या आणि आपल्या अनुभूतीच्या मध्ये फार जागा न अडवता सादर आहे,,,

‘उपयोग काय त्याचा ?’

शब्दांत भाव नाही, ना वेध अनुभवाचा ; 
रचना सुरेख झाली ! उपयोग काय त्याचा ?

व्याहीच पत्रिकेचा घालीत घोळ बसले ;
नवरी पळून गेली ! उपयोग काय त्याचा ?

सुगरण रांधणारी, सुग्रास अन्न झाले ;
अरसिक जेवणारे, उपयोग काय त्याचा ?

जमली महान सेना, शस्त्रे सुसज्ज झाली ;
नेता कचखाऊ निघाला, उपयोग काय त्याचा ?

ऐश्वर्य प्राप्त झाले, झाली दिगंत कीर्ती ;
स्नेही न एक लाभे ! उपयोग काय त्याचा ?

सर्वांस स्वास्थ्य आले, सगळीकडे सुबत्ता ;
स्वातंत्र्य फक्त नुरले ! उपयोग काय त्याचा ?

केले गुरु अनेक, यात्रा कित्त्येक केल्या ;
शांती न प्राप्त होता, उपयोग काय त्याचा ?

विंदा करंदीकर